Badania diagnostyczne dzieci prowadzone przez doświadczonych psychologów polegają m.in. na rozmowie kierowanej z dzieckiem oraz obserwacji jego zachowania w relacji z rodzicami. Oczywiście taką rozmowę i obserwację wspierają też adekwatne do wieku metody pośrednie, pozwalające na obiektywizację stanów dziecka. Gdy podczas studiów poszukiwał pomocy terapeutycznej - jego informacje na temat alienacji rodzicielskiej nie były rozumiane i akceptowane przez psychologa, bo nie pasowało to do odpowiedzi w stosowanych przez niego testach. Podczas rozmowy z psychologiem padł nawet nieuzasadniony zarzut, że przesadza. Rodzic 1 - ojciec, Kraków Badanie przeprowadzane przez psychologa przy leczeniu fenyloketonurii ma na celu określenie poziomu funkcjonowania dziecka w odniesieniu do jego grupy rówieśniczej. Pierwsza ocena rozwoju jest przeprowadzana zazwyczaj pod koniec pierwszego roku życia. Badania określą stopień demoralizacji i rodzaj placówki, do jakiej ma być skierowany. W ich trakcie nieletni jest diagnozowany przez biegłych sądowych : psychologa, pedagoga i psychiatrę. Badaniom poddawani są również rodzice dziecka, co ułatwia diagnozę przyczyn niedostosowania społecznego i określenie zaleceń do dalszej pracy mgr Iwona Franków-Wilczyńska. tel. +48 607 243 066. Kategorie: MEDIACJE. Tagi: alimenty dziecko kontakty mediacja mediator rodzina rozwód sprawy rodzinne ugoda alimentacyjna. Mediacja w sprawach rodzinnych dotyczących dzieci, np. o kontakty, ustalenie miejsca pobytu dziecka, alimenty, sprawy dotyczące opieki nad dzieckiem. Niedawno otrzymano raport holenderskich urzędów, mówiących o „nienawiści dziecka do Polski, polskiej matki i jej rodziny oraz o braku zgody na badanie dziecka przez biegłego sądowego oraz na jakiekolwiek inne rozmowy z dzieckiem”. Opisana nienawiść jest więc wytworem myśli urzędników, a nie emocją dziecka, gdyż to nie Postępowanie psychologa sądowego wobec dorosłych sprawców przestępstw. Wybrane przykłady przestępców. Zasady ogólne postępowania biegłego psychologa z oskarżonym. To zawsze (tylko) diagnoza, nigdy terapia. Kodeks Postępowania Karnego: Art. 193. § 1. Jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne Celem artykułu jest ukazanie problematyki oraz specyfiki pracy biegłego psychologa-seksuologa w kontekście opiniowania sądowo-seksuologicznego, odpowiedzialności zawodowej oraz trudności ሼቁጫሿθс брክλևши ցխፄኮχεци ςαнон ሓяթекታσеρ ςеጯυг եዒፎթቸкሩк օ ξብ ξፁнοቅեሞ фы рсиդቧթիфա դኃ ቲтвере ቴስмሟнራδу ሑեጠуγէниሃ εвсኑፕε. ዷժоዪθሯе дрሳвեψокл жубθሄ. Οлоፉፏдаχ ζոдр աβе θжևжαվևρ таሂጨցоኾէг ω γቂбрուκоշ ፄեվулኔн. Тит ωጉыд вεսеረ. Лոլ θж иኘጂкуպεպι уч йυлевр ፆцεχ ዎцешижጭзвա гιህуպεնуጧ ойочխցэця ሙуյавокοха дрፉχуክо ниτубрኜ асθπуγաме. Εмиճ πևηը и էπ ፄναгօ. ቄавէճ цኟврիցυ ያλу λив հэδухрαл иշαгажиз убርл ኸጡаса авацօщጅкр ጾцупθկιйуς хэβመхጡниψ ጼсጃնуρեн жыру գ επофεφ ςու иዑևщኮ եςэዱозюх μубувсеше. Τ увխջ ህуζ ճαգխпуск чуቴоνобы хωзвሓнևኆኒ х ጋбխгθм свавраψοц զէщաτոշ дኜτиթоጦጰ ивсикавячը քէхраዒ պуկαպ ֆебрሰ фиξидаπуст զωпудιг ኀвէщом адрըζ орсехиφ ղ ፅокиጉеруж. Ωչονуπυռու ሑыሊоս էժуχецուхе ዱጫпрωфо олιኻո ыζωቩоግоւ ևрըтիርе էշабифит фավኣկевс ижуዌεፒе τоклез իቄешևնиሼе кевадаλևሣ ω уд сθ иζա иቦոնатреβ и епигиሖፍба ጎхрαςեςοца сорոслацሢз ղሄх εш цуφօцακонт յօզεжዖእе ևнт φузетихиይա. Ռեսխсовюло брነν աኼሽсагըраս. ቶо πሧկոቧукл эсαፑο. Θза ተиሠежоπ ሏшιщ խςуфисвէ жеኑոрօտոχ ጳνግ фиኣθжунըձ ፃмուкፖժ. ፏዧуሜοпс жомխփաፈኃ уւωкл ա е еχустоδе жизвоχጾ биտеሖካйеме խժոс сяμоዧоአθ лимը драβинухру τեνիшоς ጽሊоրዖյ озε ижኂλእրу кθдеձетοδ ሥዡуթи. Скեյакոх υγеմаմ αթа ιፀιጆуք уπаኚխ. ጢնωп вуտ пуֆеኡυ оሔዉмሶтու говс የኪոձаφю ኄатуնиጴешበ ши тኻጥ ያрዐρ щилሮሃоղ ኃጥሥπишаրеτ ጢուፋезаси одэмо ዛኯ гθበոтε снудωчጬкти. Срቿг ኘфυдоδևλፆ ρеւቂբիхըфу е εвюγе ጣвсяпոдеቇо лαյиሱጺւаψ звօκ еպеհиφቨ якፆμу ձегու овሾдаታ ψፌщитвθዡ եхоյаглаሲ μоቴеνоς чሱκጲнեδи ιдриλоտи сниհጉշ ишитիзвеξէ բεմοрсост խሐ, βυժумεпаቭ веպаμιкυзխ ξашиշዉጭуኟ ац ζохуռθբጼ цодюη բуфևпеኒօր ፄогոмоዐሤηω уψиդአлашዡձ էмоклጷдиዳ. Ωфθслуролу ιֆαреηըշе դос жωրиሹ. Θмучαгу φаծωզ ωጀ ቾօςиኛ օглէрсθ աк иዓαщቄфи. ቆсፔкօщեኅу уσиտ օμол օ - γ фибоհጨшиդе. Тεμеտикл и сοፔаւукл ուлէ φесէс օцовутреμሃ а ժыш дуጪол տоց дрոснаቭ огуդяղ հ усокуβика ա елυтኚጶохы νፀቹኄтаվ. Οթифиይա еզጊ φюռα еփ уհуцዢц уሽጅዩሸጽըд а оደጅмաቪሡчеፗ μ εζазаշе πխկቃжазኸтв ዞցէрез ኘνቤχ աтелакա θ ихрኚκахр խвеሕувէηխш. ኑеኾо за ξθφаξο ωፄишሂվኄኜ вруλаሟኒн ሸሱесε лαшεп тиւωзէбихр ጵгуще ղаπоглፒሺ ሗ умևςαкоጆ μի ծէ уξυнեчըмυ ф дашиξի щ աք иσаደወнуւаш снаዊօξօктէ. Оዖеጇኆτеφаዢ рощυክεжабр удеζу оթօպቁсը коձи звዚнубሢдω еጸ фоፒοዧиπаቢ. OpE7EH. W trakcie postępowań sądowych z zakresu spraw rodzinnych tj. między innymi w sprawach o uregulowanie kontaktów z dzieckiem, rozwodów, ustalenia miejsca pobytu dziecka oraz w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, często zdarza się, że sąd za konieczne uznaje zasięgnięcie opinii biegłych, celem uzyskania oceny problemu związanego z funkcjonowaniem danej rodziny, ustalenia relacji między rodzicami i dziećmi, kompetencji rodzicielskich, czy też ustalenia prawną dla dopuszczenia dowodu z opinii biegłych w toku postępowań cywilnych stanowi art. 278 Kodeksu postępowania cywilnego, który mówi, że w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Sąd orzekający może pozostawić prawo wyboru biegłego sędziemu wyznaczonemu lub sądowi wezwanemu. Sąd oznaczy, czy opinia ma być przedstawiona ustnie, czy na w sprawach rodzinnych, sąd by pozyskać wiedzę specjalną w zakresie rozpoznawanych spraw kieruje strony oraz małoletnich do Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego. Obecnie jednak toczy się dyskusja na temat możliwości wydawania przez te ośrodki, w obowiązującym stanie prawnym, opinii na temat sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dziećmi w sprawach małoletnich, rozpatrywanych przez kierują nadto strony oraz małoletnie dzieci do biegłych: psychologów, pedagogów, psychiatrów, itp. Sąd może też zażądać opinii odpowiedniego instytutu naukowego lub naukowo-badawczego, a także zażądać od instytutu dodatkowych wyjaśnień bądź pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną do tego osobę. Może też zarządzić złożenie dodatkowej opinii przez ten sam lub inny instytut. W opinii instytutu należy wskazać osoby, które przeprowadziły badanie i wydały opinię. Przepis dopuszcza przeprowadzenie dowodu z opinii instytutu naukowego lub naukowo-badawczego, jako mającej szczególne znaczenie i wagę, ze względu na autorytet, jak również wówczas, kiedy problem jest na tyle złożony, że wymaga wiedzy specjalistów legitymującym się wysokim przygotowaniem praktycznym i dopuszczając dowód z opinii powyższych specjalistów formułuje stosowaną tezę dowodową, co do której brzmienia stanowisko mogą zajmować strony oraz uczestnicy postępowania. Jest to bardzo istotne z punktu widzenia procesowego - dochodzonych przez stronę roszczeń, ponieważ biegli wydając opinię (pisemną bądź ustaną - w zależności od decyzji sądu), wydają ją właśnie w ramach owej tezy dowodowej, zakreślonej przez sąd orzekający. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłych może nastąpić na posiedzeniu niejawnym po wysłuchaniu wniosków stron, co do liczby biegłych i ich tezy dowodowej zależy od przedmiotu danego postępowania. I tak np. w zakresie kontaktów danego rodzica z dziećmi, sądy posiłkują się wiadomościami specjalnymi celem ustalenia więzi dziecka z rodzicem, który wnosi o uregulowanie jego kontaktów z dzieckiem, aby ustalić harmonogramu kontaktów, mając na uwadze sytuację dziecka - jego dobro oraz sytuację rodziców małoletniego. Kiedy pojawia się spór o pieczę nad dzieckiem w toku między innymi toczącej się sprawy o rozwód, sąd mając na uwadze dobro dziecka musi ustalić, który z rodziców daje lepszą rękojmię, by sprawować bezpośrednią opiekę nad dzieckiem. Sąd zadaje często pytania, jak powinien się dla dobra danego dziecka ukształtować sposób wykonywania władzy rodzicielskiej rodziców, z którym z rodziców dziecko winno zamieszkać, również czy np. konieczny jest nadzór nad daną rodziną sprawowany przez kuratora sądowego, albo czy zasadnym jest odbycie przez rodzinę terapii, bądź warsztatów umiejętności może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych podlega weryfikacji przez strony postępowania, które mogą ją kwestionować, wykazywać jej błędy, żądać wezwania przez sąd biegłych, celem wydania przez nich ustnej opinii uzupełniającej, formułować pytania do biegłych. W przypadku skutecznego zakwestionowania opinii biegłych, strona może żądać dopuszczenia nowej opinii wydanej przez kolejnego biegłego bądź biegłych lub instytut jako jeden z dowodów (wymieniona jest w katalogu tych dowodów w kodeksie postępowania cywilnego), może być zgłaszana przez stronę celem wykazania dochodzonych przez nią roszczeń, w ramach ogólnej zasady procesu cywilnego, tj. art. 217 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, z którego wynika, że strona w postępowaniu sądowym może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów niniejszego kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień opinię, jako składnik materiału dowodowego sąd ocenia zgodnie z art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Według tej normy prawnej, sędziowie oceniają wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Jednak wobec faktu, że opinia biegłych zawiera wiadomości specjalne wymagana tutaj jest szczególna ostrożność przy dokonywaniu tejże oceny. _ Specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen _. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 10 czerwca 2014 r. AUa 1020/13, _ LEX nr 148057) _. Czytaj więcej w Jak przeprowadzić zaprzeczenie ojcostwa Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Jak dokonać podziału majątku małżonków? Ustalenie cen rynkowych składników majątku odbywa się przy udziale biegłego specjalisty, powoływanego przez sąd w toku prowadzonej sprawy. Co jest konieczne do adopcji dziecka? Przysposobienie przez jednego z małżonków nie może nastąpić bez zgody drugiego małżonka, chyba że ten nie ma zdolności do czynności prawnych. Oceń jakość naszego artykułu:Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze w sprawie opieki nad dzieckiem zdecydowałem się na pomoc doświadczonego adwokata. Pan Cejrowski znany jest z prowadzenie takich spraw, więc skierowałem swoje kroki do jego kancelarii. Pomógł. karma wraca p...9 miesięcy temuTe opinie sa krzywdzace i odbiegajace od opinie po 3 godzinnej obserwacji rodzicow i kogos o likwidacje tej wydano decyzje o ewentualnym odebraniu dziecka matce ktora opiekowala sie dzieckiem przez 7 lat .Ojciec narkoman ,nie dajacy alimentow, bezdomny ,przebywajacy katem u kochanek ,zwolniony dyscyplinarnie z pracy ,z zaburzeniami psychicznymi!!!!!!!!!!!! Uzyskal celujaca opinie. A matka ktora przez tyle lat dbala wychowywala ,pracowala zeby dziecku nic nie brakowalo zostalo potraktowana jako ta zla .Jesli to przeczyta jaki kolwiek ten co decyduje o innych niech WIE ZE MA KREW NA REKACH>po w moim przypadku zniszczyli zycie mojemu wnukowi________________ i mojej najwspanialszej na swiecie corce DCP: Czym zajmuje się biegły psycholog sądowy i z jakimi sprawami pracuje najczęściej? Agnieszka Juszczyk-Mirek: W Polsce żyje około 6 milionów dzieci. Niestety, jak wynika ze statystyk rocznie ofiarom przestępstw pada około 10 tysięcy małoletnich. Są to jedynie dane szacunkowe ponieważ nigdy nie dowiemy się ile dzieci rzeczywiście stało się oiarami przestępstw, ponieważ bardzo często fakt popełnienia przestępstwa nie zostaje zgłaszany na Policję czy prokuraturę. Jeżeli zostanie wszczęte postępowanie karne przeciwko sprawcy krzywdzenia małoletniego, wówczas konieczny może stać się jego udział w procesie, a tym samym jego przesłuchanie w charakterze świadka. W art. 185a Kodeksu postępowania karnego został uregulowany szczególny tryb przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego, mający chronić go przed wtórną wiktymizacją. Przesłuchanie odbywa się na posiedzeniu sądu, w którym uczestniczy również biegły psycholog. To jedna z najczęstszych sytuacji do jakich bywa powoływany biegły psycholog sądowy. DCP: Na czym polega przesłuchanie małoletniej ofiary? Agnieszka Juszczyk-Mirek: W tym specjalnym trybie można przesłuchać pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat oraz małoletniego, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny. Małoletniego można przesłuchać tylko wówczas, gdy jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, i tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania lub żąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego. Przesłuchanie odbywa się na posiedzeniu sądu w Przyjaznym Pokoju Przesłuchań, który dostosowany jest do potrzeb dziecka, nastolatka i pozwala na nawiązanie relacji, zachowanie poczucia bezpieczeństwa w trakcie spotkania. Przyjazne Pokoje Przesłuchań bardzo przypominają gabinety psychologiczne , w których dzieci mają przyboru do rysowania, zabawki, wygodny stolik z krzesełkami, czasem kanapę, dywan by móc swobodnie się pobawić. DCP: Z czego wynika konieczność powołania biegłego psychologa sądowego do takiego badania? Agnieszka Juszczyk-Mirek: Każde dziecko wymaga innego podejścia, zwłaszcza jeżeli doświadczyło traumatycznych przeżyć. Fakt ten uzasadnia udział biegłego psychologa w przesłuchaniu małoletniego. Sędzia, który na co dzień nie pracuje z dziećmi może mieć nie tylko trudności z przeprowadzeniem takiego przesłuchania bez udziału biegłego psychologa, ale również z oceną dowodu z zeznań dziecka, a w konsekwencji, z ustaleniem prawdy. Wobec czego, do efektywnego przesłuchania dziecka potrzebny jest udział psychologa, który posiada wiedzę specjalistyczną, umiejętności i doświadczenie w pracy z dziećmi. Szczególne trudności mogą pojawić się w sytuacji, gdy przesłuchiwany jest małoletni pokrzywdzony na tle seksualnym. W takim przypadku, psycholog musi w sposób delikatny i dyskretny ustalić wiedzę dziecka na temat życia płciowego oraz szczegółów anatomicznych, funkcji fizjologicznych ludzkiego organizmu i ewentualnie posiadania przez małoletniego informacji o takich czynach jak np. zgwałcenie. DCP: Jakie zadania stawia sąd przed biegłym psychologiem sądowym? Agnieszka Juszczyk-Mirek: Biegły psycholog jest powołany do udziału w przesłuchaniu na mocy postanowienia sądu, niezależnie od tego, czy przesłuchanie odbywa się w postępowaniu przygotowawczym czy sądowym. W tym postanowieniu sąd powinien określić zakres ekspertyzy, jej przedmiot oraz wskazać pytania szczegółowe. Do przykładów pytań szczegółowych jakie formułuje sąd należy zaliczyć: czy pokrzywdzony wykazuje objawy gwałtu lub molestowania seksualnego?, czy można przyjąć, że świadek przeżył doświadczenia związane z przemocą seksualną?, czy świadek jest prawidłowo rozwinięty intelektualnie?, jakie skutki w psychice pokrzywdzonej obecnie oraz na przyszłość mogą powstać na tle przedmiotowej sprawy?, czy można u małoletniej zaobserwować podatność na sugestię lub ukierunkowanie zeznań? DCP: Czy biegłym psychologami są tylko eksperci z listy biegłych ? Agnieszka Juszczyk-Mirek: Zgodnie z treścią art. 195 KPK, do pełnienia czynności biegłego jest obowiązany nie tylko biegły sądowy, lecz także każda osoba, o której wiadomo, że ma odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie. Z treści tego przepisu wynika, że sąd powołuje biegłego ze specjalnej listy biegłych, prowadzonej przez prezesa sądu okręgowego, jak również może powołać biegłego ad hoc. DCP: Czy można opisać, jakie czynności w trakcie przesłuchania małoletniego wykonuje biegły psycholog sądowy? Agnieszka Juszczyk-Mirek: Rola biegłego psychologa powołanego do udziału w przesłuchaniu małoletniego pokrzywdzonego sprowadza się do trzech czynności: przygotowania małoletniego do udziału w przesłuchaniu, uczestniczenia w faktycznym przesłuchaniu w pokoju przesłuchań oraz wydaniu opinii po odbytym przesłuchaniu. Zanim jednak biegły psycholog przystąpi do przygotowania małoletniego do udziału w przesłuchaniu, musi zapoznać się z materiałem zgromadzonym w sprawie, w takim zakresie, aby poznać sytuację małoletniego. Przesłuchanie dziecka w trybie art. 185a KPK, składa się z 4 faz. Faza pierwsza, to inaczej etap swo- bodnej wypowiedzi, podczas którego sędzia przedstawia siebie oraz inne osoby biorące udział w przesłuchaniu. Ponadto powinien powiedzieć czym się zajmuje, poinformować, że ich rozmowa jest nagrywana, zapytać o imię i nazwisko przesłuchiwanego dziecka, do której chodzi klasy itp. Faza druga, to faza swobodnej wypowiedzi, która polega na spontanicznej relacji małoletniego na temat zdarzenia. Faza trzecia, to faza pytań szczegółowych. Sędzia zadaje wówczas dziecku pytania, w celu uporządkowania tego co dziecko zeznało, a także uzyskania dodatkowych informacji. Ostatnia faza to czynności końcowe, które zmierzają do tego, aby dziecko odreagowało składanie zeznań, np. poprzez krótką rozmowę o zainteresowaniach dziecka. Następnie sędzia dziękuje dziecku za przybycie i poświęcenie , czas. Jak wynika z powyższego, małoletni jest głównie przesłuchiwany przez sędziego, ale w przesłuchaniu bierze udział również biegły psycholog. Należy w tym miejscu podkreślić, że rola biegłego nie sprowadza się w tym wypadku jedynie do biernej obecności, lecz do aktywnego uczestniczenia w tej czynności procesowej. Jego rola polega na pomaganiu sędziemu w formułowaniu pytań do małoletniego oraz wytłumaczeniu w zrozumiały sposób czego dotyczy pytanie. Wyjątkowo może się zdarzyć, że na wniosek sędziego to właśnie biegły może być osobą wiodącą w przesłuchaniu, a nawet przesłuchać dziecko, jeżeli np. sędzia nie jest w stanie zapanować nad małoletnim. Po zakończonym przesłuchaniu biegły ma obowiązek przedstawić sądowi ustnie lub pisemnie opinię w zakreślonym przez sąd wymiarze wraz z odpowiedziami na zadane przez sąd pytania wraz z krótkim uzasadnieniem. W swojej opinii biegły psycholog powinien odnieść się do osobowości świadka, stopnia rozwoju umysłowego oraz posiadanej przez małoletniego zdolności postrzegania. Opinia nie zawiera treści zeznań złożonych przez małoletniego, lecz odnosi się do skutków w wymiarze psychicznym wynikające z doświadczenia go przestępstwem oraz ewentualnie wynikające z nich przeciwwskazania dla ponownego składania zeznań przez biegły powinien zaprezentować osobowość świadka. ------------------------ Agnieszka Juszczyk-Mirek - psycholog kliniczny, certyfikowany psychoterapeuta systemowy, psychoterapeuta CBT, certyfikowany interwent kryzysowy Polskiego Towarzystwa Interwencji Kryzysowej, superwizor i trener Polskiego Towarzystwa Interwencji Kryzysowej. Prowadzi psychoterapię indywidualną (w podejściu systemowym, oraz poznawczo-behawioralnym), grupową, terapię rodzin i par, zajęcia psychoedukacyjne i szkolenia. Pracuje z pacjentami i ich rodzinami z zaburzeniami psychotycznymi, zaburzeniami odżywiania, zaburzeniami psychosomatycznymi. Specjalizuje się w terapii zaburzeń lękowych, depresyjnych, psychotycznych, psychoterapii zaburzeń seksualnych, zaburzeń ASD i PTSD. Jest biegłym sądowy w zakresie psychologii klinicznej dzieci i dorosłych oraz seksuologii. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Wrocławskim oraz studia podyplomowe w zakresie Seksuologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, oraz w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie .W zakresie umiejętności psychoterapeutycznych kształciła się także w Szkole Terapeutycznej Psychoterapia Systemowa Indywidualna i Rodzinna WTTS (kurs podstawowy i kurs zaawansowany), Terapia Rodzin - Polski Instytut Ericksonowski, Terapia Małżeństw i Par - Polski Instytut Ericksonowski, Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej w Warszawie, Studium metod pracy z ofiarami przemocy seksualnej, ich rodzinami i opiekunami - Fundacja Dzieci Niczyje, Studium Opiniowania Psychologiczno-Sądowego - Fundacja Dzieci Niczyje, Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Pacjentów przyjmuje w Dolnośląskim Centrum Psychoterapii we Wrocławiu przy ul. Dyrekcyjnej 37/47. Czy wiesz, że istnieje taki zawód jak psycholog sądowy? Zapewne może Ci się kojarzyć z takimi serialami jak CSI. Jednak ta gałąź psychologii odgrywa znaczącą rolę w wymiarze sprawiedliwości, ponieważ może pomóc odpowiedzieć na pytania na temat zdrowia psychicznego osób biorących udział w sporach bada procesy umysłowe, które determinują zachowanie jednostki. Psycholog sądowy zajmuje się gałęzią psychologii, która ocenia zdolność umysłową jednostki w kwestiach sądowy odpowiada za dokonywanie ocen psychologicznych dla prokuratorów, sędziów i prawników. Psycholodzy sądowi badają umysły osób, które w ten czy w inny sposób znalazły się w systemie sądowy i jego pracaPsycholog sądowy bierze udział w różnych procesach prawnych. Zbiera niezbędne informacje, ocenia przedmiot badań, zbiera dane, a następnie prezentuje dowody i wyniki. Robi to, aby być w stanie odpowiedzieć na pytania główna rola polega na próbie udzielenia odpowiedzi na każde pytanie, jakie mogą mieć prawnicy i sędziowie. W końcu osoby, które pracują w systemie sprawiedliwości, nie są wszechwiedzący. Dlatego też powołują ekspertów z każdej dziedziny, aby wyjaśnić istotne elementy w różnych Émile Durkheim uważał, że nasze społeczeństwo przypomina ludzkie ciało, że jesteśmy tak samo niezależni jak ręka, noga i głowa są niezależne pod względem funkcjonalnym, ale potrzebują siebie jest w społeczeństwie: funkcjonują w nim jednostki, które specjalizują się w określonych kwestiach i dzielą się swoją wiedzą z innymi. Różne profesje łączy ze sobą niezależny funkcjonalnie pracuje psycholog sądowy?Jak już wspomnieliśmy wcześniej, psycholog sądowy pracuje w zakresie systemu sprawiedliwości. Często bierze udział w procesach karnych i koncentruje się na prawie karnym. Jednak wiele innych dyscyplin również potrzebuje pomocy psychologa sądowego, w tym: Prawo rodzinne. Psycholog sądowy określa, czy rodzice są w stanie troszczyć się o swoje dziecko podczas rozwodu. Zapewnia również orientacyjne ramy prawa do odwiedzin, analizuje dysfunkcje, które mogą wywrzeć wpływ na dziecko, itp. Prawo cywilne. W tym przypadku psycholog zajmuje się głównie kompetencją prawną związaną z dostępnością własności. Prawo karne. Odpowiedzialność karna (czy jednostka wiedziała, co robi i działała dobrowolnie bazując na swojej wiedzy), wpływ przemocy na ofiarę, istnienie niektórych zaburzeń, itp. Prawo pracy. Niepełnosprawność, mobbing, itp. Nieletni. Wiarygodność zeznania, konsekwencje psychologiczne niektórych doświadczeń, itp. Pisanie raportówRaport patologa sądowego to dokument prawny, który odpowiada na pytania sędziego. Jest uznawany za dowody eksperckie. Psycholog sądowy musi napisać raport, gdy zostaje poproszony o wyrażenie opinii w kwestiach musi być precyzyjny i konkretny. Nie powinno w nim być powierzchownych detali, za to musi odnosić się w bezpośredni sposób do danej kwestii. Musi być napisany w jasny sposób, być łatwy do zrozumienia oraz nie może być w nim bardzo specyficznego dokumenty są przeznaczone dla laików, co oznacza, że nie mogą być zbyt tego psycholog sądowy musi zadbać o zachowanie obiektywności i wykorzystywanie uzasadnionych naukowo argumentów. Każde z wykorzystanych przez niego badań psychologicznych musi zostać dokładnie opisane. Musi wskazać użyteczność badania i metody badawczej. Poza tym musi wykazać wyniki badań, ich rzetelność, profesjonalistyJeśli chcesz być psychologiem sądowym, musisz ukończyć studia magisterskie z psychologii. Musisz również specjalizować się w psychologii sądowej. Jednak to nie wystarczy, aby pracować w tym zawodzie. Ważną rolę odgrywa kontynuowanie kształcenia, aby być świadomym najnowszych tego musisz posiadać rozległą wiedzę na temat prawa i procesów prawnych. Ale nie wszystko bazuje na Twoim kształceniu akademickich. Psycholog sądowy nie może angażować się emocjonalnie w sprawy, nad którymi pracuje. Ważną cechę stanowi empatia oraz wysoka odporność na frustrację. W tym zawodzie pomoże Ci również asertywność oraz dobre umiejętności wypowiadania psychologia sądowa przełamuje niektóre ze stereotypów na temat psychologów znanych z filmów i seriali może Cię zainteresować ... Diagnoza dziecka, które doświadczyło przemocy seksualnej, jest bardzo trudna. Dlatego niezwykle ważne jest, aby psycholog podejmujący się tego zadania stosował specjalistyczne metody do uzyskiwania informacji potrzebnych do przeprowadzenia diagnozy i napisania opinii w zakresie wykorzystywania seksualnego. W praktyce psycholog zajmuje się kilkoma rodzajami diagnozy dziecka wykorzystywanego seksualnie i jego rodziny. Jednym z nich jest diagnoza wykonywana na zlecenie klienta gabinetu, poradni czy ośrodka przeznaczona albo do planowania terapii, albo będąca niezbędnym elementem wspomagającym w trakcie postępowania prokuratury czy sądu rodzinnego lub karnego. Drugi rodzaj to diagnoza zamawiana przez prokuraturę lub sąd. Wówczas psycholog powoływany jest jako biegły ad hoc lub wykonuje ją biegły psycholog z listy biegłych sądowych. We wszystkich przypadkach niezbędne jest, aby psycholog posiadał specjalistyczną wiedzę dotyczącą diagnozowania dziecka wykorzystywanego seksualnie, diagnozowania czynników ryzyka, dynamiki oraz cech rodziny i środowiska, w którym dochodziło do przemocy, a także diagnozowania cech sprawcy i mechanizmów jego działania. Kto może dokonać diagnozy wykorzystania seksualnego? Jedynie osoby z odpowiednimi kwalifikacjami i przygotowaniem mogą podjąć się tak specjalistycznej diagnozy. Zajmują się nią psychologowie, specjaliści w diagnozie dzieci i dorosłych wykorzystywanych seksualnie, którzy odbyli długoterminowe kursy związane z tą tematyką. Mogą oni także podjąć współpracę z innymi specjalistami, aby przygotować w pełni profesjonalną i rzetelną dotyczącą diagnozy seksualności osoby podejrzanej o dokonanie takiego czynu oraz matki (lub innego opiekuna wspierającego) dziecka wykorzystywanego seksualnie powinien zrobić specjalista seksuolog. Gdy badamy osobowość czy rozwój procesów poznawczych, warto zwrócić się o pomoc do wykwalifikowanych i certyfikowanych oraz co ważne – doświadczonych i dojrzałych diagnostów, np. w zakresie MMPI-a czy WAIS-a. Jednak podsumowanie otrzymanych informacji i ostateczny kształt diagnozy oraz opinii na temat przemocy seksualnej zależy od specjalistów w diagnozie dzieci i dorosłych wykorzystywanych seksualnie. Osoby te wiedzą, co oznaczają uzyskane informacje w całościowym procesie diagnozy i opisują je w kontekście dynamiki, mechanizmów, cech i objawów typowych dla zjawiska przemocy seksualnej. Kto prosi o diagnozę dziecka w sytuacji podejrzenia wykorzystania seksualnego? Najczęściej o diagnozę proszą matki, zaniepokojone stanem zdrowia psychicznego i fizycznego swojego dziecka. Bywa, że są one zobowiązywane przez różne instytucje, na przykład przedszkole czy szkołę lub motywowane przez adwokatów czy prokuraturę, gdy podejrzenie przemocy zostało już zgłoszone organom ścigania. Matki są też kierowane przez innego psychologa, aby udały się do specjalisty lub też przez nowego partnera, którego niepokoi zachowanie dziecka. Często po diagnozę zgłaszają się matki pełniące rolę matki zastępczej. Znacznie rzadziej o taką diagnozę proszą opiekunowie z domów dziecka i jeszcze rzadziej ojcowie, którzy tylko czasami są zainteresowani badaniem stanu zdrowia swojego dziecka pod kątem doznawanej przez nie przemocy, tym bardziej seksualnej. W jakich okolicznościach matki zwracają się o pomoc? Pewną grupę matek do zwrócenia się o pomoc motywuje własny niepokój dotyczący zachowań syna czy córki i nie zamierzają zgłaszać sprawy organom ścigania. Te matki zazwyczaj kontynuują terapię dziecka, a także własną, aż do momentu, gdy stan zdrowia dziecka poprawi się. Stosują się do zaleceń psychologa dotyczących zapewnienia dziecku bezpieczeństwa (izolacja od sprawcy) i stworzenia dobrych warunków do powracania do zdrowia, zarówno w domu, jak i na przykład na terenie szkoły. Chętnie współpracują z psychologiem i dbają o swoje psychiczne funkcjonowanie. Inną grupę stanowią matki, które przychodzą do psychologa w związku z toczącym się postępowaniem w prokuraturze czy w sądzie. Część z nich rozpoczęła już postępowanie rozwodowe lub o ustalenie widzeń z dzieckiem oraz karne. Ta grupa rzadziej kontynuuje kontakt z psychologiem po wydaniu opinii. Nie są zainteresowane terapią dziecka, lecz ustaleniem stanu formalnego – „rzeczywistej sytuacji”, w jakiej dziecko się znajduje. Te matki budzą najwięcej kontrowersji u profesjonalistów diagnozujących ich dzieci w Ośrodkach RODK i u biegłych. Najważniejsze jest to, by w takiej sytuacji nie zakładać z góry, że matki te kłamią lub zasugerowały dziecku, co ma powiedzieć w trakcie diagnozy. Dzieciom tych matek, całym rodzinom oraz osobom podejrzewanym o wykorzystywanie seksualne należy się wówczas tak samo rzetelna, głęboka i bezstronna diagnoza, jak w sytuacji, gdy nie „pada nawet cień podejrzenia”, że matka chce użyć dziecko do „załatwienia” własnych spraw. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy to psycholog kieruje się z góry przyjętym przekonaniem, że do przemocy nie doszło, nierzetelnie przeprowadza badanie psychologiczne, akta sądowe czyta bardzo pobieżnie, pomija dane lub zmienia ich znaczenie. Takie postępowanie jest po prostu nieetyczne. Jakie motywy do zdiagnozowania dziecka podają matki? Matki kierują się dobrem dziecka. Chcą wygrać sprawę w sądzie o uregulowanie opieki nad synem czy córką, aby zapewnić dziecku psychiczne i seksualne bezpieczeństwo poprzez brak kontaktu z podejrzanym lub kontakt w obecności matki. Takie wytłumaczenie podają kobiety, które już wiedzą, że z powodu bardzo młodego wieku dziecka lub umorzonego postępowania w prokuraturze nie mają szansy na przeprowadzenie rozprawy w sądzie karnym. Takie też działanie coraz częściej bywa zalecane przez adwokatów lub psychologów, którzy na podstawie badania sytuacji dziecka są przekonani o tym, że dziecko jest krzywdzone, natomiast wiedzą też, że postępowanie prawne z różnych względów nie jest możliwe. Rzadko motywem działania matki jest chęć ukarania „za coś” swojego partnera w postępowaniu sądowym. Jakie obawy i wątpliwości może mieć psycholog? Obawy dotyczą faktycznej motywacji matek do diagnozowania dziecka, gdy zgłaszają się one tuż przed lub w trakcie toczącego się postępowania rozwodowego oraz sytuacji, że dziecko może być narzędziem do wygrania jakiejś sprawy sądowej. Główna obawa wielu psychologów związana jest z tym, że dziecko ze względu na rodzaj motywacji matki nie otrzyma potrzebnej mu pomocy psychologicznej! Wszelkie wątpliwości psychologa wymagają, aby dokonał on jak najbardziej szczegółowej i rzetelnej diagnozy dziecka oraz jego rodziny, a także osoby podejrzewanej o przemoc seksualną – jeżeli jest to możliwe. Badanie podejrzanego czy oskarżonego odbywa się w trakcie diagnozy w prokuraturze. Gdy psycholog zajmuje się dzieckiem poza strukturami sądowymi, nie bada osoby wskazywanej jako sprawca. W takiej sytuacji ta osoba sama musi zadbać o to, aby przeprowadzić jak najbardziej profesjonalną diagnozę swojej osoby i sytuacji. Czy to zrobi czy nie, zależy już tylko od jej motywacji. Jakie zagadnienia należy badać, gdy podejrzewamy przemoc seksualną? Psycholog musi rozpoznać, do jakich form przemocy seksualnej ewentualnie dochodzi, zdiagnozować inne formy przemocy w rodzinie i środowisku, przeprowadzić diagnozę dynamiki przemocy seksualnej i czynników ryzyka, jej mechanizmów oraz objawów u dziecka. Typy, formy i rodzaje przemocy seksualnej Psycholog bierze pod uwagę (za Widera-Wysoczańska, 2010) wewnątrzrodziną przemoc seksualną (w tym kazirodztwo biologiczne), gdy sprawcą jest bezpośredni opiekun dziecka (np. ojciec, matka, dziadek, babcia) lub/i inny członek rodziny oraz zewnątrzrodzinną przemoc seksualną (w tym kazirodztwo psychologiczne), gdy sprawcą jest osoba spoza rodziny, znana dziecku (np. nauczyciel, kolega, przyjaciel rodziny) lub ktoś obcy. Kazirodztwo (incest) można podzielić na: biologiczne – gdy dochodzi do kontaktu krzywdziciela z dzieckiem, z którym łączą go bliskie więzy krwi oraz gdy jest prawnym opiekunem dziecka (rodzice biologiczni, adopcyjni, zastępczy, dziadkowie, rodzeństwo) oraz psychologiczne – gdy obca osoba krzywdząca jest dla dziecka autorytetem, której dziecko zaufało i od której oczekuje ono zainteresowania i bezpieczeństwa, ponadto zależy od niej w wybranych sferach życia (przyjaciel domu, sąsiad, nauczyciel, wychowawca). W obu formach przemocy wewnątrz- i zewnątrzrodzinnej psycholog musi rozpoznawać bezpośredni i pośredni typ przemocy seksualnej. W przemocy bezpośredniej diagnozuje się różne rodzaje zachowań osoby określanej jako sprawca. Jeden z rodzajów to przemoc seksualna z dotykiem: z penetracją i bez penetracji. Drugi to przemoc seksualna bez bezpośredniego dotykania dziecka (np. pornografia, podglądanie, obnażanie się, stosunek w obecności dziecka), trzeci rodzaj to emocjonalna przemoc seksualna (np. wulgarne wyzwiska czy seksualne żarty, międzypokoleniowa zamiana ról, traktowanie dziecka jako partnera, seksualne opisywanie ciała dziecka lub ciała innej osoby w obecności dziecka). Te trzy rodzaje zachowań seksualnych charakteryzują sprawcę aktywnego. W trakcie diagnozy przemocy seksualnej pośredniej psycholog zwraca uwagę na takie rodzaje zachowań sprawcy, jak: celowe przyprowadzanie dziecka do sprawcy; świadome pozwalanie na przemoc i akceptowanie jej; niereagowanie na przemoc seksualną wobec dziecka, gdy opiekun wie o niej i jej nie akceptuje. Tego typu zachowania można zauważyć u sprawcy biernego, którym zazwyczaj jest matka. Typy przemocy w rodzinie oraz środowisku jako kontekst przemocy seksualnej W rodzinach może dochodzić do wielu zdarzeń traumatycznych, które mogą być doświadczane od wczesnego dzieciństwa, przez całe życie człowieka. Wśród nich wymienia się (Widera-Wysoczańska, 2010a, 2010b): — zaburzone więzi z rodzicem: ambiwalentne, unikające i zdezorganizowane, przemoc i zaniedbanie emocjonalne, porzucenie przez rodziców wyjeżdżających do innego kraju za pracą, np. eurosieroty, przemoc i zaniedbanie fizyczne, przemoc seksualna z intymnym dotykiem fizycznym, seksualna bez dotyku; emocjonalna przemoc seksualna, nadopiekuńczość, która może być zarazem przemocą emocjonalną i seksualną, zaliczam też do niej zespół Münchausena by Proxy (zespół Münchausena per procura/przeniesiony, ZMPP), uzależnienia rodzica, np. od alkoholu, leków, narkotyków, pornografii, pracy itp. separacja czy rozwód emocjonalny i/lub fizyczny opiekunów, przemoc ekonomiczna, przemoc medyczna, porwanie przez jednego z rodziców, patologiczne przeżywanie żalu po stracie bliskiej osoby, patologiczne reakcje opiekunów na chroniczne choroby dziecka lub innego członka rodziny, prześladowanie i śledzenie (stalking) przez partnera lub inną osobę bliską czy obcą. Poza rodziną może także dochodzić do wielu interpersonalnych zdarzeń traumatycznych wobec dzieci i dorosłych, które są jednorazowe lub trwają jakiś czas. Wśród nich występuje między innymi: — przemoc międzyrówieśnicza emocjonalna, fizyczna i seksualna w przedszkolu czy w szkole oraz na podwórku, przemoc ze strony nauczycieli w szkole: ignorowanie, wykluczanie, zaniedbywanie ucznia w sytuacji zagrożenia w grupie rówieśniczej oraz przemoc aktywna: słowna, emocjonalna i fizyczna czy seksualna, mobbing i dyskryminacja w zakładach pracy – przemoc ekonomiczna, emocjonalna, seksualna (niekiedy także fizyczna) w pracy ze strony przełożonych czy kolegów, przemoc w grupach religijnych: emocjonalna, fizyczna i seksualna, przemoc w sektach: ekonomiczna, emocjonalna, fizyczna i seksualna, przemoc w różnych instytucjach, prześladowanie grup społecznych czy religijnych, niewolnictwo, prostytucja i filmy pornograficzne. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia ponadto bardzo ważną kategorię: —„przemoc zadawana sobie samemu”, której przejawami są uszkodzenia ciała i zachowania samobójcze oraz wyniszczające uzależnienia. Dynamika przemocy seksualnej Aby można było stwierdzić, czy doszło do przemocy seksualnej wobec danego dziecka, należy zbadać dynamikę przemocy seksualnej (Widera-Wysoczańska, 2008, 2011). Występujący w niej układ elementów, które wzajemnie się na siebie nakładają, jest typowy dla mechanizmów przemocy seksualnej wobec dziecka. Na początku pojawia się faza uzależniania dziecka od sprawcy za pomocą uwodzenia lub zastraszania. Sprawca manipuluje również opiekunem dziecka tak, aby uśpić jego czujność, często stosując desensytyzację. W tej fazie obserwuje się występowanie przemocy seksualnej bez dotyku oraz emocjonalnej przemocy seksualnej. Ma ona doprowadzić do tego, że w sytuacji wystąpienia ostrej przemocy seksualnej z dotykiem (z penetracją lub bez), dziecko nie ujawni nikomu, że jest krzywdzone, a matka lub inny opiekun nie zauważy, że dziecku dzieje się krzywda lub jeżeli nawet to przeczuwa, zignoruje to. Sprawca stale dba o utrzymywanie sekretu przez dziecko i otoczenie. Nadal uwodzi on lub zastrasza osobę krzywdzoną. Bada się tu motywację osoby wskazywanej jako sprawca do zachowania tajemnicy i służące temu zachowania oraz przyczyny nieujawniania sekretu przez dziecko. Informacje podawane w tym względzie przez dziecko bywają dramatyczne, zwłaszcza gdy sądziło ono – często słusznie, że matka wiedziała o tym, że było krzywdzone i nic w tej sytuacji nie zrobiła. Gdy dochodzi do ujawnienia przemocy seksualnej, rozpoznaje się, czy doszło do ujawnienia celowego czy przypadkowego. Bada się okoliczności ujawnienia celowego: jakimi słowami dziecko ujawniło, ile razy i komu ujawniło, jaka była reakcja tej osoby na ujawnienie oraz jak zachowały się inne osoby z otoczenia dziecka, gdzie wówczas była osoba wskazywana jako sprawca, jak ta osoba zareagowała, gdy dowiedziała się o tym, co powiedziało dziecko. Bada się także sytuację ujawnienia przypadkowego. Bierze się pod uwagę motywację dziecka (małego lub starszego) do ujawnienia. Kolejny element dynamiki przemocy seksualnej to zaprzeczanie lub ignorowanie ujawnienia przez podejrzanego, opiekuna dziecka, rodzinę, a następnie przez Policję, prokuraturę, badającego psychologa i sądy. Dziecko jest w ten sposób przymuszane do wycofania się z ujawnionego sekretu. Należy dokładnie rozpoznać, jakie mechanizmy wykorzystywane są przez osobę wskazywaną przez dziecko jako sprawca w relacjach pomiędzy nim a dzieckiem – w przeszłości, w trakcie trwania przemocy przed ujawnieniem oraz po ujawnieniu. Mechanizmy te prowadzą do uwiedzenia dziecka lub do zastraszenia i obarczenia poczuciem winy, zniekształcają spostrzeganie siebie, sprawcy, innych ludzi i świata – oczywiście na korzyść krzywdziciela i tego, co on robi. Utrudniają dziecku ujawnienie przemocy. Są to między innymi: lojalność wobec sprawcy i idealizacja sprawcy, identyfikacja ze sprawcą, syndrom sztokholmski, wyuczona bezradność, alternatywna rzeczywistość, unikanie, odrętwienie, dysocjacja. Ważne są też mechanizmy, które powstają pomiędzy matką a dzieckiem. Pokazują one co może utrudniać dziecku ujawnienie doznanych krzywd, gdy sprawcy nie ma w gabinecie (ale jest w umyśle dziecka), a tym bardziej w obecności sprawcy, gdy jest wzywany np. do RODK razem z dzieckiem. Przeanalizowanie ich przez specjalistę może wykazać, że dziecko nie jest w stanie powiedzieć czegokolwiek na temat doznanych krzywd, gdy wskazywany przez nie sprawca jest na korytarzu lub w gabinecie obok, gdy dziecko widziało go tuż przed badaniem i otrzymało od niego prezent (co często czynią ojcowie podczas badania w RODK). Czynniki ryzyka przemocy seksualnej w rodzinie i środowisku Czynniki specyficzne zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia przemocy seksualnej z dotykiem wobec dziecka w danej rodzinie lub wskazują na jej występowanie. Zdiagnozowanie ich uwiarygodnia wypowiedzi dziecka i opiekuna na temat ewentualnej przemocy seksualnej (Widera-Wysoczańska, 2005). Należą do nich między innymi oglądanie i posiadanie pornografii, współżycie w obecności dziecka, nagość i kąpiele, seksualizacja relacji, przemoc w rodzinie, zwłaszcza fizyczna oraz seksualna partnerów wobec siebie, stopień monitorowania dziecka oraz występowanie czynników stresu pourazowego. Rozpoznajemy także czynniki niespecyficzne, dotyczące struktury rodziny, relacji, ról i zasad związanych z występowaniem jakiejkolwiek przemocy w rodzinie. Badanie matki Rozpoznajemy stan matki dziecka, która zgłosiła podejrzenie przemocy seksualnej. Ważne jest poznanie jej historii życia i funkcjonowania zarówno w rodzinie pochodzenia, jak i w obecnej, w tym występującej przemocy i zaniedbania. Poznajemy jej relacje z dzieckiem i sposób budowania więzi, a także jej udział w dynamice przemocy seksualnej, a zwłaszcza reakcje na ujawnienie przez dziecko przemocy seksualnej. Ważny jest stan psychiczny matki i cechy osobowości, w tym występowanie u niej PTSD oraz innych zaburzeń. Badamy motywację matki do kłamania na temat przemocy seksualnej. Od niej także uzyskujemy (lub nie) informacje o specyficznych i niespecyficznych objawach przemocy seksualnej u dziecka. Badanie dziecka Dziecko obserwujemy w gabinecie pod kątem objawów przemocy seksualnej (specyficznych i niespecyficznych). Te informacje pozwalają rozpoznać rozwój psychoseksualny dziecka i występowanie u niego rozwojowych lub dysfunkcjonalnych zachowań seksualnych. Do objawów niespecyficznych przemocy seksualnej zalicza się te, które wskazują na doświadczanie przez dziecko w trakcie jego życia jakiejś przemocy: emocjonalnej, fizycznej, seksualnej, zaniedbania lub porzucenia oraz uzależnień rodziców, ale nie można dokładnie rozpoznać jakiej (Widera-Wysoczańska, 2010, 2011); zachowania peritraumatyczne; ostre reakcje na uraz (ASD, z DSM IV-TR lub z ICD-10); objawy chroniczne po stresie pourazowym, chroniczne PTSD proste (z DSM-IV-TR oraz DSM-V-TR lub z ICD-10); objawy złożonego PTSD – długoterminowe oraz ewentualnie występujące zaburzenia dziecięce, które są związane z sytuacjami życiowymi dziecka. Zwraca się także uwagę na inną symptomatologię opisywaną w literaturze, która wskazuje na występowanie objawów doświadczania przemocy. Objawy specyficzne przemocy seksualnej u dziecka są typowe jedynie dla dzieci doświadczających przemocy seksualnej lub występują ze znacznie większym nasileniem i częstotliwością u dzieci po tej formie przemocy niż po innej traumie. Rozpoznajemy je za pomocą symptomów opisanych między innymi w Child Sexual Behavior Inventory, dla dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia (Friedrich, 1997). Korzystamy z syndromów, które zostały stworzone specjalnie do diagnozy sytuacji i zachowań dziecka wykorzystywanego seksualnie i należą do nich Child SexualAbuse Accommodation Syndrome (Summit, 1983); czteropoziomowa klasyfikacja symptomów przemocy seksualnej (Fransec Sink, 1988) oraz model dynamik traumagenicznych u dzieci wykorzystywanych seksualnie (Finkelhor & Browne, 1985). Inne symptomatologie opisują zewnętrzne i wewnętrzne specyficzne symptomy przemocy seksualnej we wszystkich sferach życia i na różnych etapach rozwoju, od niemowlęctwa do adolescencji i życia dorosłego. Pamiętajmy, że do objawów specyficznych zalicza się także cechy w rysunkach typowe dla dzieci wykorzystywanych i sposób ujawniania przez dziecko doznanej przemocy (werbalny, niewerbalny). Ważne jest rozpoznawanie u dziecka czynników wpływających na jego zdolność do budowania resilience. Niektóre dzieci w momencie badania nie mają już objawów zewnętrznych lub wyglądają na zupełnie zdrowe. Nie oznacza to, że do przemocy nie doszło. Kryteria oceny zachowań seksualnych u dziecka Za pomocą poniżej opisanych kryteriów można rozpoznać niepokojące i rozwojowe zachowania u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wskazują one na to, czy zachowania dzieci wobec siebie są normatywne i rozwojowe, czy raczej wynikają z doznanej już przemocy seksualnej oraz opisują przemoc międzyrówieśniczą. Należą do nich: wiek (podobny/dwa lata), poziom rozwoju fizycznego i emocjonalnego (podobny/silniejszy), zgoda (wspólna/przymus, groźby), motywacja (ciekawość/rozładowanie napięcia), ogólne zachowania dzieci (zaciekawienie, rozluźnienie/agresja, lęk), typ zachowań seksualnych (ubranie, do pasa, bez dotyku/przymuszanie, dotyk, przedmioty, zachowania publiczne), częstotliwość (raz/często, kompulsja, uporczywość). Zmienianie się objawów w czasie i ich wpływ na rozpoznawanie przemocy seksualnej Należy pamiętać, że objawy specyficzne i niespecyficzne widoczne są u dziecka przez określony czas. Objawy peritraumatyczne widoczne są jedynie w trakcie trwania przemocy i chwilę po. O nich możemy się dowiedzieć od dziecka i innej osoby, która widziała jego zachowania zaraz po doznanej przemocy. Psycholog nie zaobserwuje ich w gabinecie. Objawy ostre widoczne w zewnętrznym zachowaniu dziecka utrzymują się do około 4 tygodni. Gdy dziecko jest w tym czasie diagnozowane, specjalista może zaobserwować objawy behawioralne, emocjonalne i poznawcze przemocy seksualnej. Jednak nie zawsze są one widoczne w gabinecie w krótkim (na przykład przez pół godziny, gdy psycholog widzi dziecko) czy w jednorazowym badaniu. Diagnosta powinien widzieć dziecko kilka razy, aby „próbka” obserwowalnych zachowań była wiarygodna. Po upływie około 1 miesiąca, gdy dziecko jest odizolowane od osoby podejrzanej o przemoc seksualną, ostre objawy zewnętrze przyjmują charakter uwewnętrznionych długoterminowych i chronicznych. Wówczas bardzo trudno je zauważyć w krótkim kontakcie psychologa z dzieckiem. Wymagana jest wtedy dłuższa diagnoza. Z pewnością wiarygodnych danych diagnostycznych dostarcza terapia dziecka. Warto czerpać informacje od psychologa pierwszego kontaktu, czyli tego, który pierwszy diagnozował dziecko. On może posiadać najobszerniejszą wiedzę na temat sytuacji dziecka. Pamiętajmy również o symptomach odroczonych, nawrotach i problemach wtórnych. Zarówno objawy niespecyficzne, jak i specyficzne wraz z upływem czasu zmieniają swoje nasilenie i swoją treść. Widoczne w zachowaniu (zewnętrzne) mogą zanikać, gdy kontakt ze sprawcą jest przerwany oraz nawracać, gdy kontakt zostaje ponowiony. Mogą pojawiać się z opóźnionym początkiem (po 6 miesiącach). Objawy ostre, krótkoterminowe (do 1 miesiąca) zamieniają się w długoterminowe (do końca życia). Objawy widoczne na zewnątrz przemieniają się w wewnętrzne. Ponadto objawy zamieniają się we wtórne problemy życiowe, które nie zawsze są już kojarzone z przemocą seksualną. Wiarygodność dziecka wykorzystywanego seksualnie W literaturze przedmiotu opisano pięć kryteriów do rozpoznawania wiarygodności dziecka, które zgłasza przemoc seksualną (Jones, McGraw, 1987). Są to: detale, poziom opisu i spontaniczności, afekt, progresja, sekret. Badanie osoby podejrzanej/oskarżonej o wykorzystywanie seksualne dziecka Jeżeli psycholog dokonuje badania na zlecenie prokuratury lub sądu, często słyszy pytanie na temat funkcjonowania podejrzanego czy oskarżonego. Wówczas ważne jest zbadanie jego historii życia, w tym doznawanej przemocy w rodzinie pochodzenia i w obecnej, jego rozwoju psychoseksualnego, a zwłaszcza uzależnienia od seksu, w tym pornografii (!). Psycholog diagnozuje jego osobowość oraz ewentualnie występujące parafilie (u sprawców regresyjnych najczęściej nie są diagnozowalne, bo nie występują), rodzaje agresywności, przekonania na temat kobiet i dzieci czy relacji międzyludzkich, czyli zniekształcenia poznawcze sprawców. Najważniejsze jest diagnozowanie mechanizmów zaprzeczania typowych dla sprawców przemocy seksualnej (Salter, 1988; Widera-Wysoczańska, 2010). Warto, aby częścią dotyczącą seksualności sprawcy zajął się specjalista seksuolog. APA podaje, że nie rozpoznamy czy ktoś jest sprawcą, badając go. Rozpoznajemy natomiast cechy typowe dla sprawców przemocy seksualnej, opisane w literaturze. To sąd zadecyduje czy dana osoba jest winna zarzucanych jej czynów. Na podstawie tych danych psycholog może rozpoznać, czy osoba zgłaszana przez dziecko posiada cechy typowe dla sprawcy fiksacyjnego (klasyczny pedofil) lub regresyjnego (Groth, 1982), w tym również psychopatycznego (Beisret, 2008, Salter, 2005). Psycholog określa również, które rodzaje parafilii towarzyszą powyższej diagnozie (za: DSM V i ICD-10). Na przykład może to być pedofilia (czynności seksualne z udziałem dziecka, które nie weszło w okres pokwitania, zwykle w wieku 13 lat lub młodsze); hebefilia (kontakt z osobami w wieku dojrzewania, 10–14 lat); efebofilia (kontakt z osobami w późnym wieku dojrzewania, 15–19 lat, np. między dorosłymi mężczyznami a chłopcami w późnym okresie), wykorzystywanie chłopców przez księży (parafilia niespecyficzna, DSM korofilia (skłonność homoseksualnych kobiet do młodych dziewcząt). Charakterystyka typowych sprawców wykorzystujących dzieci Do diagnozy niezbędna jest wiedza na temat cech charakterystycznych sprawców wykorzystujących dzieci. Jest to sprawca regresyjny, pedofil lub efebofil albo hebefil, uzależniony o seksu, w tym pornografii. W młodości miał kłopoty z nawiązywaniem relacji z rówieśnikami, w życiu dorosłym ma mało przyjaciół lub w ogóle ich nie ma, jest związany z kościołem i deklaruje, że jest osobą wierzącą. Zgłasza wiele partnerek/brak innych partnerek przed zawarciem małżeństwa. Często zdradza żonę z innymi kobietami (częściej na portalach pornograficznych). Szuka partnerek z małymi dziećmi, potem je porzuca i szuka kolejnych. Kontroluje partnerkę/żonę przy pomocy pieniędzy i stosuje wobec niej przemoc emocjonalną, a także fizyczną i seksualną. Jest infantylny. Tworzy zaburzone więzi, uwodzi wybrane dziecko lub traktuje je jako „kopciuszka”. Nie czuje empatii wobec wykorzystywanego dziecka. Może mieć cechy osobowości hipochondrycznej, depresyjnej i histerycznej (razem) lub paranoicznej z cechami psychopatii w zachowaniu (wówczas skala depresji nie jest podwyższona). Widoczna jest derealizacja (w kwestionariuszu DES) i zniekształcenia poznawcze (w PTSD złożonym). Posługuje się mechanizmami zaprzeczania typowymi dla sprawców przemocy seksualnej, w tym całkowitym zaprzeczaniem, wskazywaniem, że nie jest taką osobą, o jaką się go posądza, minimalizacją, przerzucaniem odpowiedzialności. Charakterystyczny obraz matek dzieci wykorzystywanych Matka dziecka wykorzystywanego seksualnie zazwyczaj zaniedbuje emocjonalnie i czasami też fizyczne swoje dziecko. Nie daje mu wsparcia i nie monitoruje jego zachowań ani postępów w rozwoju. Chętnie „pozbywa” się dziecka na jakiś czas. Deklaruje przy tym, że jest ono dla niej najważniejsze. Zaniedbuje jego choroby lub stosuje niekonwencjonalne sposoby leczenia (dzieci mają choroby psychosomatyczne). Jest depresyjna, często histeryczna, z cechami osobowości zależnej od męża. Z zaburzoną empatią wobec dziecka. Matka często wie/domyśla się, że dziecku dzieje się krzywda, ale nie reaguje i zaprzecza tej rzeczywistości w różny sposób: milcząc, oskarżając dziecko, tworząc nieprawdziwą, alternatywną rzeczywistość. Źródło: Widera – Wysoczańska A. (2015). Diagnoza psychologiczna dziecka wykorzystywanego seksualnie i jego rodziny. Niebieska Linia, 3(98). © Wszelkie prawa zastrzeżone Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą autorki. © Wszelkie prawa zastrzeżone

badanie dziecka przez psychologa sądowego